Ổ và các cụm chi tiết máy trục

Động cơ điện và chi tiết máy máy xây dựng đã được nói đến ở bài trước với việc các chi tiết máy trục được trang bị các ổ và các cụm chi tiết thì việc cần xem xét và bảo trì là hết sức cần thiết.

Hãy cùng nhau khái quát một chút từ bài trước, đầu tiên chúng ta cần nói đến ưu và nhược điểm khi sử dụng loại máy động cơ điện đó là:

– Ưu điểm: hiệu suất cao, gọn nhẹ, chịu vượt tải tốt, thay đổi chiều quay và khởi động nhanh, giá thành hạ làm việc tin cậy, dễ tự động hóa, ít gây ô nhiễm môi trường.

– Nhược điểm là: khó thay đổi tốc độ, momen khởi động nhỏ, phải có nguồn cung cấp điện.

– Ổ

Ổ trục dùng để đỡ các trục quay hoặc đỡ chi tiết máy quay trên  trục. Nhờ có ổ mà trục hoặc chi tiết quay trên trục có vị trí xác định và quay quanh một đường tâm định sẵn.

Theo tính ma sát trong ổ,  có hai loại: ổ trượt và ổ lăn.

Theo đặc điểm chịu tải, có các loại:  ổ đỡ,  ổ chặn và ổ đỡ chặn.

– Ổ lăn

còn gọi là vòng bi, có cấu tạo gồm vòng trong (cabi trong), vòng ngoài, các con lăn và vòng cách (rá bi). Vòng trong lắp với ngõng trục, vòng ngoài lắp với thân ổ, thân máy hoặc chi tiết quay trên trục có hình dạng khác nhau: hình cầu, hình côn, hình trục,… tùy theo loại ổ. Vòng cách có tác dụng làm cho các con lăn không tiếp xúc nhau, giảm được ma sát trong ổ để tăng tuổi thọ của ổ.

>>>Xem thêm: Công dụng và phân loại máy trục

Ổ lăn được qui ước ký hiệu bởi một dãy số, các chữ số hiển thị các đặc điểm của ổ. Trong đó, hai số cuối của dãy số biểu thị đường kính trong của ô tức kính thước với ngõng trục, được qui ước như sau:

Ổ lăn có các ưu điểm: hệ số ma sát nhỏ,  chăm sóc và bôi trơn đơn giản, ít tốn vật liệu bôi trơn, được tiêu chuẩn hóa và tính lắp lẫn rất cao. Tuy nhiên nó có một số nhược điểm như: tuổi thọ thấp, kích thước đường kính lớn, khó lắp ghép, không dùng được cho trục có đường kính ngõng quá lớn hoặc quá nhỏ, đường kính ngõng phi tiểu chuẩn.

– Ổ trượt

Bộ phận làm việc chủ yếu của ổ trượt là bạc lót. Mặt trong bạc lót tiếp xúc với ngõng trục là mặt làm việc,  mặt ngoài lắp với thân ổ hoặc thân máy. Bạc lót được chế tạo  từ vật liệu có hệ ố ma sát thấp như đồng thanh, hợp kim nhôm, đồng thau,… để giảm hư hỏng cho ngõng trục.

Đối với các ổ trục khuỷu không thể dùng ổ lăn,  người ta dùng ổ trượt, khi đó các bạc được làm thành hai nửa để có thể lắp vào cổ trục khuỷu.

Các cụm chi tiết máy và truyền động trong máy xây dựng sẽ được nhắc đến ở các bài kế tiếp.